Vasiyetname Nedir ?

Vasiyetname, mirasbırakanın vefatından sonra gerçekleştirilmesini istediği istek ve arzuları ile mirasının nasıl paylaşılacağını belirleyen yazılı belge veya sözlü beyanıdır. Vasiyet, Türk Medeni Kanunu’nda belirtilen şartlara uymak kaydıyla, resmî şekilde veya mirasbırakanın el yazısı ile ya da sözlü olarak yapılabilir. Mirasbırakan, tasarruf özgürlüğünün sınırları içinde, malvarlığının tamamında veya bir kısmında vasiyetname ile ölüme bağlı tasarrufta bulunabilir.

Mirasbırakan vasiyetname ile aşağıdaki işlemleri yapabilmektedir.:

• Terekenin paylaşılmasını koşullara veya yüklemelere bağlayabilir.

• Mirasının tamamı veya belli bir oranı için bir veya birden çok kişiyi mirasçı atayabilir.

• Herhangi bir kimseye onu mirasçı atamaksızın belirli bir mal bırakabilir.

• Atadığı mirasçının kendisinden önce ölmesi veya mirası reddetmesi hâlinde onun yerine geçmek üzere bir veya birden çok kişiyi yedek mirasçı olarak atayabilir.

• Terekenin tasarruf edilebilir kısmının tamamını veya bir bölümünü özgülemek suretiyle vakıf kurabilir.

Vasiyet düzenleme şartları nelerdir ?

Vasiyetname yapılırken mirasbırakanın uyması gereken şekil kuralları ile bazı sınırlamalar bulunmaktadır. Türk Medeni Kanununa uyarınca vasiyet yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip (akli dengesi yerinde olmak) ve onbeş yaşını doldurmuş olmak gerekir. Geçerli bir vasiyetnameden söz edebilmek için mirasbırakanın özgür iradesi ile işlem yapması , aldatma, korkutma, zorlama gibi irade sakatlığı hallerinin bulunmaması gerekmektedir. Ayrıca, mirasbırakan terekenin üzerinde sınırsız tasarruf hakkına sahip değildir. Mirasbırakan vasiyetnamede mal paylaşım esaslarını belirtirken mirasçılarını saklı paylarını gözetmekle yükümlüdür. Aksi halde tenkis davası açılması mümkündür.

Resmi Vasiyetname Nedir ? Nasıl Yapılır?

Resmî vasiyetname, iki tanığın katılmasıyla resmî memur tarafından düzenlenir. Resmî memur, sulh hâkimi, noter veya kanunla kendisine bu yetki verilmiş diğer bir görevli olabilir. Düzenlemeye katılma yasağı gereğince, fiil ehliyeti bulunmayanlar, bir ceza mahkemesi kararıyla kamu hizmetinden yasaklılar, okur yazar olmayanlar, mirasbırakanın eşi, üstsoy ve altsoy kan hısımları, kardeşleri ve bu kişilerin eşleri, resmî vasiyetnamenin düzenlenmesine memur veya tanık olarak katılamazlar. Resmî vasiyetnamenin düzenlenmesine katılan memura ve tanıklara, bunların üstsoy ve altsoy kan hısımlarına, kardeşlerine ve bu kişilerin eşlerine o vasiyetname ile kazandırmada bulunulamaz.

Mirasbırakan Okur-Yazar İse:

Vasiyetin düzenlenmesi sırasında mirasbırakan, arzularını resmî memura bildirir. Bunun üzerine memur, vasiyetnameyi yazar veya yazdırır ve okuması için mirasbırakana verir. Vasiyetname, mirasbırakan tarafından okunup imzalanır. Memur, vasiyetnameyi tarih koyarak imzalar.

Vasiyetnameye tarih ve imza konulduktan hemen sonra mirasbırakan, vasiyetnameyi okuduğunu, bunun son arzularını içerdiğini memurun huzurunda iki tanığa beyan eder.

Tanıklar, bu beyanın kendi önlerinde yapıldığını ve mirasbırakanı tasarrufa ehil gördüklerini vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar.

Mirasbırakan Okur-Yazar Değil İse:

Mirasbırakan vasiyetnameyi bizzat okuyamaz veya imzalayamazsa, memur vasiyetnameyi iki tanığın önünde ona okur ve bunun üzerine mirasbırakan vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan eder.

Bu durumda tanıklar, hem mirasbırakanın beyanının kendi önlerinde yapıldığını ve onu tasarrufa ehil gördüklerini; hem vasiyetnamenin kendi önlerinde memur tarafından mirasbırakana okunduğunu ve onun vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan ettiğini vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar.

El Yazısı İle Vasiyetname Nedir ? Nasıl Yapılır?

El yazılı vasiyetname hiçbir resmi memurun katılmasına gerek olmaksızın vasiyetçi tarafından tek başına düzenlenebilen vasiyetname türüdür. El yazısı ile vasiyetname yaparken vasiyetnamenin yapıldığı yıl, ay ve gün gösterilerek başından sonuna kadar mirasbırakanın el yazısıyla yazılmış ve imzalanmış olması zorunludur. Buradaki amaç herhangi bir ihtilaf durumunda kişinin el yazısının ayırt edici olması ve vasiyetnamenin gerçekten o kişi tarafından hazırlanıp hazırlanmadığı, tasarrufların o kişi tarafından yapılıp yapılmadığının anlaşılabilmesidir.

Unutulmamalıdır ki ; mirasbırakan vasiyetnameye el yazısı ile imzasını atmalıdır. Mühür veya herhangi bir alet vasıtası ile imza, parmak basma ve benzeri şekilde imza şartının sağlanmış olması mümkün değildir. İmza vasiyetnamenin en sonuna, son satırın altına atılmalıdır. Bu durum vasiyetnameye başkası tarafından sonradan yapılacak ekleme ve tahrifatların önüne geçecektir.

Bütün bu şartları taşıyan el yazılı vasiyetname, saklanmak üzere açık veya kapalı olarak notere, sulh hâkimine veya yetkili memura bırakılabilir.

Sözlü Vasiyetname Nedir? Nasıl Yapılır?

Sözlü vasiyetname, istisnai nitelikte bir vasiyetname şeklidir. Mirasbırakan sözlü vasiyetname yapabilmesi için ilk olarak el yazılı vasiyetname ve resmi vasiyetname yapma imkan ve iktidarına sahip olmaması gerekmektedir. Mirasbırakan bu iki tür vasiyetnameden birini yapabilecek durumda iken; buna rağmen sözlü vasiyetname yapmışsa sözlü vasiyetname hükümsüz olur.

Mirasbırakan tarafından görevlendirilen tanıklardan biri, kendilerine beyan edilen son arzuları, yer, yıl, ay ve günü de belirterek hemen yazar, bu belgeyi imzalar ve diğer tanığa imzalatır. Yazılan belgeyi ikisi birlikte vakit geçirmeksizin bir sulh veya asliye mahkemesine verirler ve mirasbırakanı vasiyetname yapmaya ehil gördüklerini, onun son arzularını olağanüstü durum içinde kendilerine anlattığını hâkime beyan ederler.

Tanıklar, daha önce bir belge düzenlemek yerine, vakit geçirmeksizin mahkemeye başvurup yukarıdaki hususları beyan ederek mirasbırakanın son arzularını bir tutanağa geçirtebilirler.

Vasiyetin Açılması

Mirasbırakanın vefatından sonra ele geçen vasiyetnamesi, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın derhal sulh hukuk mahkemesine teslim edilmesi zorunludur. Sulh Hukuk Mahkemesi teslim edilen vasiyetnameyi derhal inceler ve gerekli koruma önlemlerini alır. Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından mirasta hak sahibi olanların her birine vasiyetnamenin kendilerine ilişkin kısımları tebliğ edilir.

Vasiyetin İptali Davası

Aşağıdaki sebeplerle ölüme bağlı bir tasarrufun iptali için dava açılabilir:

• Vasiyetname, miras bırakanın tasarruf ehliyeti bulunmadığı bir sırada yapılmışsa,

• Vasiyetname, yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmışsa,

• Vasiyetnamenin içeriği, bağlandığı koşullar veya yüklemeler hukuka veya ahlaka aykırı ise,

• Vasiyetname, kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmışsa,

vasiyetnamenin iptali istenebilir.

İptal davası, tasarrufun iptal edilmesinde menfaati bulunan mirasçı veya vasiyet alacaklısı tarafından açılabilir. İptal davası açma hakkı, davacının tasarrufu, iptal sebebini ve kendisinin hak sahibi olduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın geçmesi tarihinin üzerinden, iyiniyetli davalılara karşı on yıl, iyiniyetli olmayan davalılara karşı yirmi yıl geçmekle düşer.

Vasiyetnamede saklı payların ihlal edilmesi, vasiyetnamenin iptali sebeplerinden biri değildir. Saklı payın ihlal edilmesi ancak tenkis davasına konu olabilir.