Ticari İş ve Tüketici İşlemleri: Hukuki Temeller ve Uygulamalar

Ticari iş ve tüketici işlemleri, iş dünyasında ve günlük hayatta önemli bir yer tutmaktadır. Türk Ticaret Kanunu (TK) ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK), bu iki kavramı detaylı şekilde düzenlemekte ve aralarındaki farkları belirginleştirmektedir. Peki, bu iki kavram arasındaki farklar nedir ve hangi işlemler hangi yasal düzenlemelere tabidir?

Ticari İş Nedir?

Ticari iş, ticari bir işletmeyi ilgilendiren her türlü işlem ve fiildir. Ticaret Kanunu’na göre (TK), bir işletmeyi ilgilendiren her işlem ve borç, ticari iş olarak kabul edilir. Ayrıca, ticaret işletmeleri arasında yapılan işlemlerde, taraflardan biri ticari nitelikte işlem yapıyorsa, bu işlem karşı taraf için de ticari iş sayılır. Ticari iş olmanın sonuçları arasında şu önemli hükümler bulunmaktadır:

• Tacirler arasında ücret ve faiz talebi hakkı (TK 20)

• Fatura ve teyit mektubu düzenlemeleri (TK 21)

• Ücret ve ceza indirilmesi talebinde bulunamama durumu (TK 22)

Tüketici İşlemi Nedir?

Tüketici işlemi, ticari veya mesleki amaçlarla hareket eden tacirler ile ticari ve mesleki amaç gütmeyen tüketiciler arasında gerçekleştirilen sözleşmelerdir. Bu işlemler, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK) ile düzenlenmektedir. Tüketici işlemi olmanın başlıca özellikleri şunlardır:

• Taraflardan biri tüketici ise bu işlem tüketici işlemi sayılır.

• Tüketici işlemlerinde doğan uyuşmazlıklarda, tüketici mahkemeleri yetkilidir.

Ticari İş ve Tüketici İşlemi Arasındaki Farklar

Ticari işlerde, her iki taraf da ticari faaliyette bulunurken, tüketici işlemlerinde bir taraf ticari faaliyet gösterirken diğer taraf tüketici konumundadır. Ticari işler, daha çok ticaret mahkemelerinde görülürken, tüketici işlemleri tüketici mahkemelerinin yetki alanına girer. Örneğin, bir bankanın ticari kredi işlemi ticaret mahkemesinde görülürken, bireysel kredi işlemleri tüketici mahkemesinde ele alınmaktadır.

Ticari İş ve Tüketici İşlemleri Davaları

Ticari işlemlerle ilgili davalarda, taraflar arasında uyuşmazlıkların çözümü asliye ticaret mahkemeleri tarafından gerçekleştirilir. Ancak, bazı istisnai durumlarda tüketici mahkemeleri de yetkili olabilir. Tüketici işlemleri davalarında ise, tüketici mahkemeleri yetkilidir. Örneğin, bireysel kredi sözleşmeleri ve bankacılık işlemleri ile ilgili davalar tüketici mahkemesinde ele alınırken, ticari kredilerle ilgili davalar ticaret mahkemelerinde görülmektedir.

Sonuç

Ticari iş ve tüketici işlemleri, hukuk dünyasında farklı düzenlemelere tabi olup, her iki kavram da kendi içlerinde belirli sorumluluklar ve yükümlülükler getirir. İşlemlerin ticari mi yoksa tüketici işlemi mi olduğunu belirlemek, ilgili yargılama sürecinin doğru mahkemede yapılması açısından büyük önem taşır. Hem ticari işletmeler hem de tüketiciler için bu farkın anlaşılması, hak kaybı yaşanmaması adına son derece önemlidir.